پیشینه حسابداری

   بر اساس بررسی های انجام شده پیشینه حسابداری به سالهای بسیار دور بر می گردد و تقریبا می توان گفت با شکل گیری تمدنهای بزرگ حسابداری نیز پا به عرصه وجود گذاشته است . باستان شناسان  معتقدند که بر اساس کشفیات انجام شده ، حسابداری از حدود 3600 سال قبل از میلاد مسیح وجود داشته است . در ایران از 2500 سال پیش و با توجه به لوحهای گلی بدست آمده از حفاری های تخت جمشید  که اکنون در آمریکا هستند حسابداری جهت تعیین مالیات ها و خراجهای زمینهای کشاورزی و همچنین حقوق نظامیان و کار گران و غیره وجود داشته است.


   در دوره سلجوقیان حسابداری جهت نگهداری درآمد ها و هزینه های دولت و حکومت به شکل نوشتن عددها به صورت عددهای کوتاه شده از اسم عدد های عربی  و رمز گونه انجام می شد که به آن حساب سیاق میگفتند .تا همین اواخر نیز حساب سیاق مرسوم بود . در دفتری که از پدر بزرگ مرحومم مربوط به دهه چهل خورشیدی بجا مانده نمونه ای از کتابت این نوع حساب را دیده ام .

     در حساب سیاق حکومتی هزینه ها و درآمدهای هر ولایت در دفتر جداگانه ای توسط دفتر داران ثبت می شده است که این روش در دوران قاجاریه با بوجود آمدن دفاتر خمسه یا پنجگانه  تکمیل شده است .

     لوکا پاچیولی از دوستان نزدیک لئوناردو داوینچی ، کشیش ریاضیدانی بود که حسابداری دو طرفه (دوبل) را تدوین کرد و به همین خاطر به او لقب پدر حسابداری داده اند . دفاتر او حسابهایی بنام دارایی ها و بدهی ها و سرمایه و هزینه ها و درآمد ها را شامل میشود که این حسابها در گزارشهایی مانند تراز نامه و صورت سود و زیان انعکاس می یابند . پاچیولی در کتاب " کلیات حساب ، هندسه و اصول نسبتها "  شیوه دفتر داری را توضیح می دهد .

   در ایران بعد از مشروطه حسنخان اصفهانی و محمد صدیق شریف با نوشتن کتابهای دفتر داری ، حسابداری ،دفتر داری دو طرفه را در ایران مدون ساختند و بعد ها اساتیدی چون مرحومین اسمعیل عرفانی و حسن سجادی نژاد و عزیز نبوی با تدوین کتب حسابداری و تاسیس آموزشگاه عالی حسابداری شرکت نفت و دانشکده علوم اداری در پیشرفت حسابداری نقش تعیین کننده ای داشتند .

    در سال 1350  شرکت سهامی حسابرسی جهت حسابرسی کردن شرکتهای دولتی ایجاد شد . پس از انقلاب که بسیاری از شرکتها و موسسات انتفاعی ملی شدند برای حسابرسی اینگونه شرکتها سه موسسه حسابرسی به نامها ی  "موسسسه حسابرسی صنایع ملی و سازمان برنامه " و "موسسه حسابرسی بنیاد مستضعفان " و " موسسه حسابرسی شاهد" تشکیل شد و نهایتا در سال 1362 بموجب قانون  ، سازمان حسابرسی تاسیس گردید که یکی از وظایف آن تدوین و انتشاراصول حسابداری و حسابرسی  و همچنین تدوین استانداردهای حسابداری و حسابرسی در کشور می باشد.


محمد حسین صفایی
مطالب بیشتر در : https://dariksoft.com